Przed opracowaniem strategii postępowania i leczenia chorego, niezwykle ważne jest ustalenie stopnia zaawansowania choroby i rokowania. Klasyfikacja Durie-Salmona, używana od roku 1975, jest niezwykle przydatna w podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia i rokowania, jak również kwalifikacji chorych do badań klinicznych i porównywania ich wyników.
KLASYFIKACJA ZAAWANSOWANIA CHOROBY WG DURIE-SALMONA | ||
OKRES | KRYTERIA | ILOŚĆ KOMÓREK SZPICZAKOWYCH (X 1012/M2) |
Okres I (A lub B) | Wymagana obecność wszystkich poniższych:
|
< 0,6 |
Okres II (A lub B) | Obraz nie odpowiadający kryteriom okresu I ani III | 0,6 - 1,2 |
Okres III (A lub B) | Jeden lub więcej z poniższych:
|
> 1,2 |
Stadium A: względnie prawidłowa funkcja nerek (kreatynina < 2,0mg/dl)
Stadium B: nieprawidłowa funkcja nerek (kreatynina > 2,0mg/dl)
W 2003 roku podczas X Międzynarodowych Warsztatów dotyczących leczenia i diagnostyki szpiczaka mnogiego, które odbyły się w Salamance w Hiszpanii, zaproponowano tzw. Międzynarodowy System Stopniowania dla Szpiczaka Mnogiego (ISS), który przedstawiam poniżej:
STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA | WARTOŚCI |
Stadium I | Beta-2-mikroglobulina < 3,5 mg/dl Albumina ≥ 3,5 g/dl |
Stadium II | Beta-2-mikroglobulina < 3,5 mg/dl Albumina < 3,5 g/dl Lub Beta-2-mikroglobulina 3,5 – 5,5 mg/dl |
Stadium III | Beta-2-mikroglobulina > 5,5 mg/dl |
W użyciu są również inne czynniki prognostyczne, ułatwiające zakwalifikowanie chorego do optymalnego leczenia.
BADANIE | ZNACZENIE KLINICZNE |
Stężenie Beta-2-mikroglobuliny we krwi (ß2M) | Prosty, szeroko dostępny test, który powinien być wykonany u każdego chorego. Wysokie wartości wskazują na dużą aktywność choroby i jest to wtedy niestety niekorzystne prognostycznie |
Stężenie albuminy we krwi | Wchodzi w skład rutynowych badań biochemicznych. Niskie wartości sugerują mniej korzystne rokowanie |
Białko C-reaktywne (CRP) | Prawidłowe białko krwi, tzw. białko ostrej fazy Podwyższone wartości sugerują większą aktywność choroby i gorsze rokowanie (parametr mało czuły) |
Aktywność dehydrogenazy mleczowej (LDH) w surowicy krwi | Podwyższone wartości sugerują większą aktywność choroby i gorsze rokowanie (parametr mało czuły) |
Badanie cytogenetyczne szpiku kostnego (FISH) | Złe rokowanie u chorych z zaburzeniami cytogenetycznymi: del 13, t (4,14), t (14;16) oraz inne |
Bardziej złożone czynniki prognostyczne: wiele innych badań może być przydatnych w określaniu rokowania. Nie zawsze są one jednak dostępne, dodatkowo wysoki koszt ogranicza możliwość ich rutynowego stosowania.
Wskaźnik PCLI (plasma cell labeling index): wyrażany w procentach, niskie wartości wskazują na korzystne rokowanie. Do badania wykorzystuje się świeżo pobrany szpik kostny i/lub krew.
Analiza chromosomalna: świeżo pobrany szpik kostny może być poddany badaniom cytogenetycznym lub metodą FISH (fluorescent in situ hybridization). Nieprawidłowe chromosomy, szczególnie całkowity lub częściowy brak chromosomu 13, wskazują na gorsze rokowanie i mniejsze szanse osiągnięcia trwałej remisji podczas leczenia.
Analiza molekularna: obecnie na etapie badań. Umożliwia ustalenie, które geny są aktywne u danego chorego i powiązanie ich z dobrym bądź złym rokowaniem.
Szukasz Pomocy?
Fundacja Centrum Leczenia Szpiczaka
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej:
sprawdź tutaj.