Znaczenie kliniczne pomiaru metabolicznej objętości guza ocenianej przy użyciu  pozytronowej emisyjnej tomografii komputerowej u pacjentów w II i III stadium zaawansowania klinicznego choroby w chłoniaku z rozlanych dużych komórek B ( DLBCL) z lokalizacją węzłową.

(Clinical significance of metabolic tumor volume by PET/CT in stages II and III of diffuse large B cell lymphoma without extranodal site involvement.  Moo-Kon Song i współautorzy. Ann Hematology,online 11 Nov.2011. )

Chłoniak z rozlanych dużych komórek B ( Diffuse large B cell lymphoma – DLBCL) stanowi ponad 30 % wszystkich chłoniaków B komórkowych  rozpoznawanych u dorosłych i zaliczany jest do rozrostów o wysokim stopniu złośliwości histologicznej. Aktualnie stosowaną terapią I linii u pacjentów z  DLBCL jest R- CHOP ( rituximab+ cyklofosfamid + adriamycyna+vinkrystyna+ prednison). Dodanie przeciwciała monoklonalnego anty-CD20 ( rituximab) znacznie wydłużyło przeżycie wolne od progresji (progression –free survival- PFS)   jak i całkowite przeżycie (oevrall survival- OS)  w tej grupie chorych.

Autorzy artykułu przedstawili pracę, w której podjęli próbę znalezienia nowego narzędzia prognostycznego w leczeniu chorych z DLBCL. Do badania włączono 169 pacjentów z  świeżo rozpoznanym   DLBCL z lokalizacją węzłową w stadium zaawansowania klinicznego II ( 59,2%)  lub III (40,8%)  wg klasyfikacji Ann Arbor. Nabór do badania odbył się od czerwca 2004 roku do listopada 2008 roku. Okres obserwacyjny liczył 36 miesięcy.  Z badania wyłączeni byli pacjenci z lokalizacją pozawęzłową, z transformacją chłoniaka o niższym stopniu złośliwości, wcześniej leczeni systemowo lub jeśli była wcześniej stosowana radioterapia. Do badania nie włączono również pacjentów z niekontrolowaną cukrzycą , z aktywną infekcją ( szczególnie gruźlicą ) lub pacjentów z infekcją wirusem HIV.  U  wszystkich  pacjentów przed rozpoczęciem terapii oceniono stadium zaawansowania klinicznego, wykonano badanie tomografii komputerowej, biopsję szpiku oraz badanie pozytronowej emisyjnej tomografii komputerowej ( PET-CT). Wszyscy pacjenci otrzymali 6- 8 cykli RCHOP, po którym to leczeniu dokonano pełnej oceny odpowiedzi na leczenie używając International Workshop Criteria. Oceny metabolicznej objętości guza ( metabolic tumor volume MTV) użyto pozytronowej emisyjnej tomografii komputerowej z użyciem fluorowanej glukozy jako znacznika. Jako punkt odcięcia ( wyliczony na podstawie krzywej  receiver operating characteristic ROC) przyjęto objętość 220 cm3. Populację pacjentów podzielono na dwie grupy  względem mniejszej MTV ( < 220 cm3) i większej MTV( >= 220 cm3). Po przeprowadzonej analizie  obserwowano istotne statystycznie  różnice w przeżyciu ( PFS i OS)  między grupami pacjentów podzielonymi wg stadium zaawansowania klinicznego ( PFS= 80% w II CS vs. 63,8% w III CS , p= 0,011; OS = 85,0% w II CS vs. 64,2 % w III CS, p= 0,001).  Wykazano istotność statystyczną między stadium zaawansowani klinicznego a MTV . W grupie pacjentów w III stadium zaawansowani klinicznego stwierdzano większą MTV niż w grupie w II stadium zaawansowania klinicznego ( p< 0,001). Odpowiedź na leczenie ( całkowita i częściowa remisja) były porównywalne w obu grupach chorych, jednak częściej stabilizację choroby stwierdzano w grupie pacjentów w III stadium zaawansowania klinicznego. Autorzy pracy przeanalizowali również odpowiedź kliniczną w grupach z mniejszą MTV i większą MTV. W grupie z mniejszą MTV  PFS i OS były dłuższe  niż w grupie z większą MTV ( PFS  89, 8% vs. 55,6%, p< 0,001 , OS 93,2% vs.58,0% , p< 0,001). Wielowariantowa analiza przy użyciu modelu Coxa wykazała, iż większa objętość metaboliczna guza ( MTV ) była niezależnym czynnikiem predykcyjnym dla niekorzystnej odpowiedzi na leczenie w analizowanej grupie pacjentów z DLBCL. Reasumując autorzy artykułu stwierdzili, iż pomiar metabolicznej gęstości guza przy użyciu PET może okazać się bardziej użytecznym  czynnikiem predykcyjnym dla odpowiedzi na leczenie niż stadium zaawansowania klinicznego wg Ann Arbor w grupie pacjentów w II i III stadium zaawansowania klinicznego  u pacjentów z postacią węzłową DLBCL leczonych RCHOP.

dr n. med. Rafał Becht

Klinika Hematologii PUM Szczecin