Leczenie szpiczaka mnogiego
- Decyzja dotycząca rozpoczęcia terapii jest bardzo istotna po rozpoznaniu choroby
- Niezwykle ważne jest wcześniejsze wykonanie podstawowych badań, ustalenia zaawansowania choroby i rokowania
- Leczenie jest zalecane u pacjentów z objawową postacią choroby
- Intensywność terapii zależy od objawów u danego pacjenta
METODA LECZENIA | CEL | PRZYKŁAD | CZAS NA PODJĘCIE DECYZJI |
Stabilizacja stanu chorego | Przeciwdziałanie zagrażającym życiu zaburzeniom biochemicznym i układu odpornościowego | Plazmafereza celem rozrzedzenia krwii zapobieżenia udarowi mózgu Hemodializa przy upośledzeniu funkcji nerek Leczenie hiperkalcemii |
Godziny/ dni |
Leczenie paliatywne | Łagodzenie objawów choroby i poprawa stanu ogólnego chorego | Radioterapia celem zahamowania niszczenia kości Erytropoetyna zapobiegająca anemii Operacje ortopedyczne uszkodzeń kości |
Dni/ miesiące |
Indukcja remisji | Łagodzenie objawów, zwalnianie lub zatrzymanie postępu choroby | Chemioterapia niszcząca komórki nowotworowe w całym organizmie Radioterapia niszcząca komórki nowotworowe w guzie |
Tygodnie/miesiące |
Leczenie radykalne | Całkowite ustąpienie objawów choroby (całkowite wyleczenie)* | Przeszczep szpiku kostnego po wysokodozowanej chemioterapii | Tygodnie/miesiące |
*- wciąż dotychczas nieosiągalne, jest celem wielu trwających obecnie badań klinicznych
Leczenie wstępne
Niezwykle jest ważne, aby chory poświęcił odpowiednio dużo czasu na przedyskutowanie z lekarzem-hematologiem możliwych metod leczenia. Poza wynikami badań podstawowych należy, bowiem wziąć pod uwagę również:
- W jakim stopniu choroba upośledza życie codzienne pacjenta?
- Czy chory będzie w stanie kontynuować dotychczasową pracę? Czy jeśli zajdzie taka potrzeba będzie mógł ją przerwać?
- Ile chory ma lat? Czy ma dodatkowe schorzenia? Jak będzie znosił chemioterapię?
- Czy chory może być kandydatem do wysoko-dozowanej chemioterapii połączonej z przeszczepem szpiku kostnego lub komórek macierzystych szpiku kostnego?
- Reakcja na leczenie i szybkość ustępowania objawów są bardzo różne u poszczególnych chorych
- Nie wszystkie decyzje dotyczące terapii muszą być podjęte natychmiast
- Jeśli przeszczep szpiku może być brany pod uwagę jako jedna z możliwości na przyszłość, lepiej jest nie stosować początkowo leczenia, które uniemożliwia późniejszy przeszczep
- W leczeniu wstępnym stosuje się również metody będące w trakcie badań klinicznych. Należy pamiętać, że chory zostaje losowo przypisany do jednej z grup otrzymujących różne leczenie i dalsze postępowanie może być w pewien sposób ustalone już z góry. Należy znać pełen protokół prowadzonego badania klinicznego
- Jeśli jedna z proponowanych metod leczenia nie powiodła się, nie znaczy to, że inna nie okaże się bardziej skuteczna i nie doprowadzi do remisji choroby - to bardzo ważne i należy o tym pamiętać!
LECZENIE WSTĘPNE | ZALETY | WADY |
Deksametazon z talidomidem | Aktualnie jest to nowy tzw. „złoty standard” leczenia u chorych Doustna forma terapii prowadzi aż u około 70% pacjentów do remisji |
Problem stanowi możliwość neuropatii oraz zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych |
Deksametazon pojedynczo |
|
|
MP (melfalan, prednizon) |
|
|
Deksametazon plus Melfalan |
|
|
VAD (vinkrystyna, adriamycyna, deksametazon) |
|
|
Velcade (lek podawany „solo” lub w kombinacji z dexametazonem bądź chemioterapią) | Pokazuje znaczące pozytywne efekty w licznych badaniach klinicznych już przeprowadzonych i wciąż trwających Przeszczep komórek macierzystych jest możliwy |
Polineuropatia i małopłytkowość u około ⅓ leczonych chorych |
Inne schematy leczenia, np: Cytoxan (cyklofosfamid) i etopozyd (VP-16). Możliwe kombinacje obejmują: VBMCP (M2) VMCP/VBAP (SWOG) ABCM (UK MRC) CVAD (protokół przed przeszczepem komórek macierzystych szpiku kostnego) |
|
|
Lecznie wspomagające
Dostępne są metody łagodzące fizyczny i emocjonalny wpływ choroby na życie chorego po rozpoznaniu nowotworu. Wczesne zastosowanie tych metod jest równie ważne, jak podjęcie leczenia choroby zasadniczej.
OBJAWY | LECZENIE | UWAGI |
Zmęczenie i osłabienie spowodowane anemią |
|
|
Bóle kostne |
|
|
Gorączka i/lub objawy zakażenia |
|
|
Poza opanowywaniem konkretnych objawów, bardzo ważne jest stosowanie wielu innych metod leczenia wspomagającego:
- Aktywność fizyczna - chory powinien się upewnić, rozmawiając z lekarzem, czy istnieją jakiekolwiek ograniczenia dotyczące aktywności fizycznej (wynikające np. z uszkodzenia kośćca), którą powinien utrzymywać. Zwykle można dobrać, optymalne dla danego pacjenta ćwiczenia, np. spacery, pływanie, zabiegi rozciągające i wzmacniające, joga.
- Dieta - nie istnieje specjalne dieta dla chorych na szpiczaka mnogiego. Obecnie trwają badania dotyczące tego zagadnienia. Generalnie stosować należy ogólne zalecenia dotyczące zdrowego odżywiania, jak również zalecenia wynikające ze współistnienia innych chorób (np. układu krążenia). Stosować można również zalecenia dotyczące innych chorób nowotworowych (np. raka piersi). Ostrożności wymagają 2 sytuacje:
- Witamina C - wysokie dawki (np. >1000mg/dzień) mogą być szkodliwe i zwiększać ryzyko uszkodzenia nerek
- Preparaty ziołowe i suplementacja witamin - należy zapytać lekarza o stosowanie tych preparatów, ponieważ występować mogą interakcje pomiędzy nimi i stosowanym leczeniem (także chemioterapią)
- Dobry stan psychiczny - jego utrzymanie jest niezwykle ważne w całym procesie leczenia. Należy wiedzieć dokładnie, jaki jest plan postępowania i co może się zdarzyć
- Regularny sen - jest niezwykle ważny dla sprawnego funkcjonowania układu odpornościowego
- Dostosowanie życia codziennego - zmniejsz do minimum stres związany z pracą, rodziną, sytuacją socjalną. Leczenie choroby jest najważniejsze, przynajmniej do czasu uzyskania remisji i stabilnej sytuacji
Gdy leczenie wstępne nie przynosi efektów
Istnieje wiele innych metod leczenia, których nie opisano w tym poradniku.
Wciąż pojawiają się też nowe leki (np. Revlimid, Velcade, Trisenox i inne).
Talidomid, sam lub w kombinacji z innymi lekami, pozwala uzyskać remisję do 1-2 lat i umożliwia późniejsze leczenie innymi metodami, także z wykorzystaniem przeszczepu szpiku kostnego).
Więcej informacji na ten temat znaleźć można na stronach internetowych, między innymi www.myeloma.org lub www.multiplemyeloma.org
Szukasz Pomocy?
Fundacja Centrum Leczenia Szpiczaka
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej:
sprawdź tutaj.