Przy diagnostyce raka szyjki macicy bardzo ważnym elementem jest Profilaktyka, z uwagi na fakt iż im wcześniejsze rozpoznanie zakażenia onkogennym typem wirusa HPV tym istnieją większe szanse na całkowite wyleczenie. Zatem diagnostyka zdrowia kobiety pod względem nowotworu szyjki macicy będzie zawierała przede wszystkim badanie cytologiczne, a w razie nieprawidłowości wykrytych, kolejne badania uszczegóławiające.

Badanie cytologiczne (Pap test) polega na pobraniu przez lekarza ginekologa lub położną, wymazu z szyjki macicy przy pomocy specjalnej szczoteczki lub szpatułki. Warstwa komórek pobrana z powierzchni jest następnie badana pod mikroskopem pod kątem ewentualnych nieprawidłowości. Badanie cytologiczne powinno być wykonywane rutynowo, po pierwszej inicjacji seksualnej początkowo raz roku przez pierwsze 2-3 lata, następnie nie rzadziej niż co 3 lata.¹

Jak przygotować się do badania?

• na badanie zgłoś się co najmniej dwa po ostatnim dniu krwawienia miesiączkowego
• 48 godzin przed pobraniem wymazu cytologicznego nie używaj żadnych leków dopochwowych, nie wykonuj irygacji
• 24 godziny przed pobraniem wymazu cytologicznego zrezygnuj ze współżycia płciowego
• nie zgłaszaj się na badanie w czasie krwawienia miesiączkowego

Wyniki badania cytologicznego ocenia się według zalecanego obecnie systemu klasyfikacji Bethesda lub w pięciostopniowej skali wg Papanicolau. Na podstawie tych klasyfikacji dokonuje się Oceny Zaawansowania anatomicznego choroby.

Jeżeli w wymazie badania cytologicznego wykryte zostaną tylko niewielkie odchylenia od normy, ginekolog prawdopodobnie zadecyduje o wykonaniu kolejnego badania za ok. pół roku. Jeśli jednak wynik cytologii wykaże poważniejsze zmiany w obrębie szyjki macicy, lekarz powinien zlecić pogłębioną diagnostykę, czyli tzw. kolposkopię.

Kolposkopia pozwala na dokładne obejrzenie szyjki macicy. Wykonuje się ją w warunkach ambulatoryjnych. Po założeniu wziernika, ginekolog oświetla szyjkę specjalnym aparatem. Często wskazane jest również pokrycie szyjki macicy roztworem, który uwidacznia chorobowo zmienione obszary i umożliwia pobranie próbki do badania histopatologicznego.

W sytuacji, gdy właściwa ocena całego zmienionego chorobowo fragmentu tkanki nie jest możliwa, lekarz może zlecić wykonanie tzw. konizacji, czyli usunięcia stożkowego fragmentu szyjki macicy, który następnie oddaje się do  badania mikroskopowego. Zabieg chirurgiczny jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym.

Jeżeli pogłębiona diagnostyka będzie wskazywała na rozwinięty nowotwór, konieczne jest wykonanie kolejnych badań, takich jak  tomografia komputerowa, czy rezonans magnetyczny, które umożliwią określenie stadium choroby, lokalizację ewentualnych przerzutów i zajęcie węzłów chłonnych.

¹ - Diagnostyka, profilaktyka i wczesne wykrywanie raka szyjki macicy. Rekomendacje PTG; Ginekologia po Dyplomie 2006;8(6):88.